“İlişki Modellerinde Bağlanma Stillerinin ve Utanç Eğiliminin Rolü”
Bu çalışma, utancın ilişkilerarasındaki rolüne dikkat çekerek, bağlanma stilleri, utanç eğilimi ve İlişki Modellerini (Komünal Paylaşım, Yetke Sıralaması, Eşitlik Eşlemesi ve Piyasa Değeri) kullanma eğilimi arasındaki ilişkileri araştırmayı amaçlamaktadır. Her üç teoriye de bireysel gelişimsel psikoloji ve ilişkisel benlik üzerinden yaklaşılmıştır. Araştırmaya yaşları 18 ile 30 arasında değişen 386 genç yetişkin katılmıştır, katılımcıların çoğu İstanbul Bilgi Üniversitesi öğrencisidir. Bağlanma stilleri İlişki Ölçekleri Anketi ile, utanç eğilimi Bireysel Duygulanım Anketi ile, ilişki modelleri kullanımı ise İlişki Biçimleri Anketi’nin gözden geçirilmiş bir versiyonu kullanılarak ölçülmüştür. Güvenli bağlanan kişilerin utanç eğilimleri artsa da Komünal Paylaşımı tercih edeceklerini öne süren hipotez doğrulanmıştır ve buna ek olarak, utanç eğilimleri arttıkça Komünal Paylaşım kullanımlarının daha da arttığı gözlemlenmiştir. Bağlanma stilleri ile utanç eğilimi arasındaki ilişkiler ile ilgili öne sürülen hipotezler de beklenen doğrultuda çıkmıştır: Güvenli bağlanan katılımcıların utanç eğilimi skorlarının güvensiz bağlananlara göre daha düşük seviyede olduğu, güvensiz bağlananlar arasında ise “saplantılı” ve “korkulu” bağlanan katılımcıların utanç deneyimini daha sık yaşadıkları bulunmuştur. Son olarak, utanç ve suçluluk eğiliminin her ikisi de düşük olan katılımcıların bağlandıkları ilişkilerde daha güvenli hissettikleri bulunmuş, ilgili hipotez desteklenmiştir. Ek olarak, utanç eğilimi seviyesi arttıkça Yetke Sıralaması, Eşitlik Eşlemesi ve Piyasa Değeri ilişki modelleri kullanımının anlamlı derecede arttığı bulunmuştur. Aynı zamanda utanç ve suçluluk eğiliminin Yetke Sıralaması ve Piyasa Değeri kullanımı ile pozitif ilişkili olduğu görülmüştür. Bu çalışma ile, ilişkilerin İlişki Modelleri açısından nasıl yaşantılandığı düşünüldüğünde, bağlanma stilleri ve ne kadar sık utanç deneyimi yaşandığı hakkında anlamlı bilgilere ulaşılabileceği bulunmuştur. Bulgular tartışılmış, ileri araştırmalar için öneriler sunulmuştur.